Bostonka u dzieci i dorosłych - objawy, leczenie

Co to jest bostonka?

Co to bostonka? Bostonka to potoczne określenie na chorobę dłoni, stóp i jamy ustnej (ang. Hand, Foot, Mouth Disease – HFDM). Swoją nazwę wzięła od miasta, w którym wybuchła pierwsza epidemia bostonki. To choroba wysoce zakaźna wywołana przez enterowirusy – najczęściej przez różne szczepy Coxsackie. Dotyka przede wszystkim dzieci, choć może dotyczyć także nastolatków i dorosłych. Głównym objawem bostonki jest gorączka oraz wysypka.

Objawy bostonki

Początki bostonki wcale nie wskazują na tę chorobę. Pierwsze objawy bostonki to najczęściej:

• gorączka,
• ból gardła,
• złe samopoczucie,
• brak apetytu.

Z uwagi na te symptomy choroba bostońska może być mylona z grypą – stąd też jej inne określenie: „grypa bostonka”.

Następnie, zazwyczaj 1-2 dni po pojawieniu się gorączki, obserwuje się bolesne zmiany w jamie ustnej. Używa się nawet określenia „bostonka w jamie ustnej”. Na języku, podniebieniu, dziąsłach oraz na wewnętrznej stronie policzków pojawia się rumień, pęcherzyki oraz bolesne nadżerki.

Na kolejnym stadium rozwija się wysypka – choroba bostońska zajmuje dłonie i stopy, a czasami także pośladki i okolice narządów płciowych. Rumieniowo-grudkowej wysypce towarzyszą pęcherzyki wypełnione przezroczystym płynem. Niekiedy występują też wybroczyny.

Bostonkę można zdiagnozować m.in. po wyglądzie paznokci. Pojawiają się tzw. linie Beau, czyli poprzeczne bruzdowania paznokcia. Po około 40 dniach od zachorowania dochodzi do złuszczania się płytki.

Trzeba zauważyć, że nie u każdego chorego przebieg bostonki będzie taki sam. Niektórzy przechodzą chorobę zupełnie bezobjawowo lub z wąskim zakresem symptomów. Bostonka bez gorączki, bólu gardła czy złego samopoczucia może utrudnić diagnozę, przez co chory będzie zarażać innych. Najczęstszym objawem, który wskazuje na chorobę bostońską, są zmiany w jamie ustnej.

Ile trwa bostonka?

Okres wylęgania wirusów wynosi zazwyczaj od 3 do 5 dni. Najłatwiej zarazić się bostonką w pierwszym tygodniu choroby, choć trzeba uważać nawet przez kilka kolejnych tygodni po ustąpieniu objawów – wirus jest obecny w kale oraz ślinie.

Inne choroby a bostonka – objawy

Początkowe objawy bostonki mogą wskazywać nie tylko na grypę, ale również na ospę wietrzną. W przypadku ospy zmiany skórne mogą mieć jednak różny stopień zaawansowania, ponadto są rozsiane po całym ciele – obejmują m.in. owłosioną skórę głowy. Głównym kryterium jest tu jednak świąd, który raczej nie towarzyszy wysypce w chorobie bostońskiej.

Grypę bostonkę można pomylić także z opryszczką. Zmiany wynikające z opryszczki zazwyczaj są jednak większe, a ponadto występują przede wszystkim w obszarze twarzy (szczególnie okolicy ust) lub na narządach płciowych.

Choroba bostońska – powikłania

W naszej szerokości geograficznej większość objawów, szczególnie u dzieci, ustępuje bez większego wpływu na organizm chorego czy ryzyka powikłań w ciągu 2-3 tygodni od zarażenia. Jeżeli chory niedostatecznie dba o higienę lub rozdrapuje strupy, może dojść do wtórnej infekcji bakteryjnej skóry. Pozostałe, stosunkowo rzadkie powikłania, to wirusowe zapalenie opon mózgowych, zapalenie mózgu, zapalenie mięśnia sercowego oraz choroby płuc.

Leczenie bostonki

Choroba bostońska ma źródło wirusowe, a nie bakteryjne, w związku z czym leczenie nie uwzględnia antybiotykoterapii. Stosuje się głównie leczenie objawowe. Dolegliwości łagodzą m.in.

• leki przeciwbólowe – także doustne, np. w formie sprayu lub płynu do płukania;
• leki przeciwgorączkowe;
• leki przeciwhistaminowe, które pomagają w walce symptomami w obrębie skóry;
• środki odkażające wykwity skórne.

Istotnym elementem leczenia bostonki jest prawidłowa, zbilansowana dieta oraz odpowiednie nawodnienie. Z uwagi na bolesne zmiany w jamie ustnej należy unikać gorących, ostrych oraz słonych potraw, twardych składników, cytrusów oraz napojów owocowych i gazowanych. Ulgę choremu powinno przynieść ssanie kostek lodu (to też dobry sposób na dostarczenie płynów). Dodatkowo może pić mleko i napoje mleczne oraz jeść sorbety i lody.

Diagnostyka bostonki

Podstawą dla postawienia diagnozy bywa – oprócz wywiadu medycznego oraz obserwacji objawów – wiek pacjenta. Charakterystyczne dolegliwości u małego dziecka prawie zawsze wskazują na bostonkę. W razie wątpliwości oraz w sytuacji, gdy pacjentem jest starsze dziecko, nastolatek bądź dorosły, lekarz zleca przeprowadzenie badań laboratoryjnych – krwi, kału lub wymazu z gardła.

Zarażenie bostonką

Zarazić się grypą bostonką można przede wszystkim drogą pokarmową i kropelkową. Należy uważać na kontakt m.in. z:

• powierzchniami i przedmiotami używanymi przez osoby chore, jak klamki, blaty, gry i zabawki,
• śliną chorej osoby,
• śluzem z nosa,
• kropelkami rozpylanymi podczas kichania i kaszlu,
• płynem z pęcherzyków powstających na skórze,
• kałem (np. podczas zmiany pieluszki chorego dziecka).

Bostonka u dzieci

Grypa bostońska dotyka przede wszystkim dzieci. Statystycznie zachorowania najczęściej dotyczą maluchów do 5. roku życia, a przeważnie poniżej 10. roku życia. Dzieci nie są aż tak skrupulatne w dbaniu o higienę, poza tym wkładają ręce do buzi itd., co sprzyja rozprzestrzenianiu się wirusa. Do tego dochodzi przebywanie w dużych skupiskach ludzkich - przedszkolu lub żłobku.

Bostonka u dorosłych

Bostonka u dorosłych zazwyczaj przebiega nieco ciężej niż u dzieci. Objawy mogą utrzymać się dłużej, poza tym częściej dochodzi do powikłań. Grypa bostonka w dorosłym wieku dotyka głównie te osoby, które cierpią na zaburzenia odporności, np. w związku z HIV, chorobą nerek lub są po operacji.

Jak nie zachorować na bostonkę? Zapobieganie

Doskonale widać, że bostonka jest tzw. chorobą brudnych rąk. Zakazić można się przede wszystkim w przez bezpośredni kontakt z wydzielinami lub wydalinami. Przestrzeganie zasad higieny to jedyna metoda zapobiegania zachorowaniu.
Pamiętaj o:

• częstym, a do tego prawidłowym myciu rąk (szczególnie po skorzystaniu z toalety lub zmianie pieluchy);
• dezynfekcji miejsc i przedmiotów, które mogły użytkować osoby chore (w przypadku przedszkoli są to głównie zabawki, gry itd.);
• unikaniu dotykania wysypki;
• unikaniu korzystania z tych samych naczyń i przyborów kuchennych, co osoba chora;
• unikaniu bezpośredniego kontaktu z osobą chorą – nie należy przytulać ani całować chorego dziecka lub osoby dorosłej. Z tego samego powodu chorujący na bostonkę powinni pozostawać w domu przez czas trwania choroby.

 
Bostonka to nic miłego! Nie chcesz zachorować? Tak naprawdę wystarczy odpowiednio dbać o higienę. Z dziećmi w tym temacie jest o wiele trudniej, jednak dezynfekcja żłobków i przedszkoli oraz izolowanie chorych skutecznie zmniejsza ryzyko zarażenia.